Diepte structuren in groepen

Op 3 juli j.l. publiceerde ik mijn artikel over Angst en Vertrouwen in groepen (zie HIER). Daarna was het even stil, want het thema heeft kennelijk wat stof doen opwaaien, want ik kreeg veel verzoeken voor team begeleiding. Was het de herkenning? Of is het zo simpel dat ik met een bekend beginsel in groepen mensen weer bewust heb gemaakt...?

Kortom ik was 'even te druk' om artikelen te schrijven en te plaatsen. Vaste lezers liggen daar niet wakker van, want ik krijg vaak genoeg feedback dat het 'wel wat minder mag'. Mogelijk is het je al opgevallen dat ik minder frequent publiceer, maar nog immer met veel passie en plezier! Zo ook het thema Angst en Vertrouwen dat met dit deel wordt vervolgd...Lees gerust mee.

Van oppervlakte naar diepte

In deel 1 heb ik geschetst hoe groepen zich ontwikkelen vanuit het kader van Angst en Vertrouwen. Vanaf dag 1 van toetreding tot een (bestaande) groep speelt dit. Voor zowel de bestaande medewerkers en leider(s) als voor de nieuweling. Wat vooral opvalt is dat de ontwikkeling vooral op een onbewust niveau werkt. Aan de oppervlakte mag vooral de lichtzijde met de kwaliteiten de aandacht en erkenning krijgen, maar let op..., het thema angst en vertrouwen speelt zich juist in de diepte af. Daar waar het zonlicht niet komt...
In groepsprocessen gaat het in de begin fasen dus vooral om de oppervlakkige verbinding tussen mensen. Logisch ook, want er is gewoonweg nog niet voldoende vertrouwen voor de duik in de diepte.

Veel teams blijven 'hangen' in die oppervlakkige laag en werken vooral aan de expertise en uitwisseling van inhoudelijke kennis en kunde. Niets mis mee, maar echte teamontwikkeling gaat voorbij dat inhoudelijke stuk.
Daar komt 3DMens pas een kijkje nemen om in 3D te gaan werken...met Diepte dus. Voor de 'inhoudsdeskundigen' dus lastiger, want dit gaat over die onbewuste processen die spelen tussen mensen. Wanneer de 'schaduw' van teams zichtbaar wordt, dan wordt veel duidelijk over de ware identiteit van een groep. Iedereen heeft een lichtzijde die gezien mag worden en dat hebben groepen ook. Weisfelt schrijft daarover in zijn boek De geheimen van de groep 'de vraag is niet of beide kanten van ons Zijn een rol spelen. De vraag is veeleer hoe wij deze beide kanten hanteren'.

De vraag is dus hoe we in een groep volledig onszelf kunnen zijn om daarmee een bijdrage te leveren aan de groep om volledig zichzelf te worden. Daarbij zijn de licht en schaduw kant met elkaar geïntegreerd.

Gevoelens aan de oppervlakte

Boosheid: geeft vaak de grens aan tussen mensen. Lees hier ook irritatie en frustratie. De boosheid heeft binnen de kaders van angst als functie dat mensen bang zijn hun eigen identiteit te verliezen in een groep.

Verdriet: geeft aan dat mensen behoefte hebben aan verbinding. Erbij horen is zo elementair dat het raakt in de schaduw van mensen, omdat ze bang zijn dat de groep dit juist niet accepteert en ze dus 'verstoten worden'.

Blijdschap: heeft als functie mensen te binden en te motiveren. De schaduw van blijdschap is dat mensen bang zijn kwetsbaar te zijn.

Veel groepen hebben moeite met het hanteren van gevoelens. Dit terwijl ze juist van fundamenteel belang zijn om de diepere structuren te ontdekken. Meestal mag blijdschap wel, maar verdriet en boosheid zijn taboe.  Bij verdriet is de werking vaak verbindend, maar bij boosheid is het een lastige emotie. Dit wordt dan ook vermeden. Boosheid wordt (onbewust) geassocieerd met 'het verbreken van de relatie'.

Rijpheid in de tijd

In teams waar deze oppervlakte gevoelens spelen en vervolgens worden verdrongen gaan ze ondergronds...Ze gaan een rol spelen in de relatie en hebben een pathologische uitwerking als ze niet tijdig worden opgepikt!
Rijpheid in teams wordt pas echt manifest zodra deze gevoelens juist een plek krijgen. Als er tijd is geweest om op een natuurlijke manier te groeien. Pas als rijpheid is ontwikkeld, dan wordt de weg vrij gemaakt voor de diepere gevoelslagen. In mijn volgende artikel besteed ik er aandacht aan (zie in plaatje de ... in het wolkje).

Voor vandaag/komende week? Kijk eens in je eigen team/omgeving in hoeverre er in de onderlinge relaties ruimte en aandacht is voor de oppervlakte gevoelens zoals boosheid, verdriet en blijdschap. Welke kom je tegen?

Deze reeks artikelen is deels gebaseerd op hoofdstuk 8 uit het boek van P. Weisfelt "De geheimen van de groep".