Onveiligheid in teams: Het pathologische team

Wanneer spreek je van een pathologisch team?

In een recente sessie vertelde ik over een eigen ervaring. In mijn tijd als werknemer vertelde ik in vertrouwen mijn leidinggevende wat mijn diepste wensen waren ten aanzien van mijn ontwikkeling en wensen voor het nieuwe jaar. Het was een vrijdagmiddag. Er kwam een weekend en maandag verscheen ik aan het begin van de middag aan de lunchtafel om nog een broodje te pakken.
Een collega vroeg (met een groot gehoor er omheen)' wat hoorde ik nou en klopt het echt wat er gezegd wordt, dat je voor jezelf gaat beginnen?'

Ik viel stil, was verbaasd en geschrokken tegelijk. Sprakeloos. Hoezo onveilig? Vertel ik iets in vertrouwen en kennelijk ligt het dan ook 'op straat'. Ik zal je de details besparen over het hoe en waarom (er is namelijk altijd weer een verhaal achter het verhaal...). Maar O N V E I L I G was het zeker. Onderin schrijf ik hoe het afliep.

 

Is er sprake van pathologie?

In een ziek (pathologisch) team zijn kenmerken te vinden die maken dat we het 'ziek' noemen. Om de mate van ziekte te bepalen zijn criteria nodig Dat zijn:
- de visie en doelen van de organisatie
- het taakbesef binnen de organisatie
- de onderlinge betrokkenheid en het zorgsysteem
- het leiderschap
- de productiviteit
- de omgang met de pathologie van de organisatie

De vraag 'is er sprake van pathologie?' betekent kijken naar deze criteria.
Ik neem je nu mee in de eerste drie, in deel 2 behandel ik de volgende drie.

De visie en doelen van het team

Deze zijn of niet verwoord of onbekend voor de leden. Wanneer de visie en doelen wel zijn vastgelegd, worden ze door de leden van de organisatie niet gedeeld. Wanneer er geen visie is, dan zie je ook dat er geen of onduidelijke doelen zijn. Bij dit gebrek gaan medewerkers automatisch hun persoonlijke doelen nastreven. Ook als deze niet overeenkomen met de belangen van het team.

Geen sprake van gedeeld taakbesef

In teams zonder een gedeeld taakbesef gaan medewerkers alleen voor hun persoonlijke belang. Zodra er weer 'leiding' is of controle neemt het taakbesef weer toe. Het 'zieke stuk' is herkenbaar aan slechte afstemming, geen onderling contact, dubbelwerk, in de weg lopen etc.

Gebrekkige onderlinge betrokkenheid en gebrekkig zorgsysteem

Je herkent een pathologisch team als er sprake is van een hoge mate van MachtsSpelen*  tussen de teamleden. Het gebrek aan hechting zie je terug in de conflict energie die er is. Er is geen overleg en conflicten worden niet echt opgelost. Medewerkers vertellen me dan dat 'de sfeer is verziekt'.  Het zorgsysteem is gebrekkig en dat kun je waarnemen doordat het team slechte resultaten afwentelt op het functioneren van personen. Medewerkers die slecht functioneren kunnen zelfs gewoon hun gang gaan.

* psychologische spelen waarbij macht telkens aanwezig is, maar niet wordt benoemd.

In deel 2 bespreek ik hoe het Leiderschap een rol speelt, het rendement wordt geschaad en hoe het team het risico neemt om de ziekteverschijnselen erger te maken.

Hoe het afliep?
De leidinggevende was binnen een maand op non actief gesteld, na twee maanden waren nog 2 van de zes medewerkers in het team over. De onveiligheid kwam (natuurlijk) daarna pas ter sprake.
Les? Breng de onveiligheid ter sprake, al dan niet met behulp van 3DMens. 


(bron Weisfelt, de Geheimen van de Groep, blz 106 e.v.).