Drama in mijn Team

"Gedoe....., we hebben in ons team zoveel gedoe de laatste tijd".

Met deze tekst startte een mooi gesprek. Ik sprak een vermoeide directeur. Hij was sinds een jaar in de organisatie doorgegroeid van team manager naar directeur. De spirit die ik eerder van hem kende leek eruit. Van een pro actief ingestelde en betrokken manager die altijd klaar stond voor zijn mensen zag en hoorde ik nu de wanhoop.


Zat deze directeur in de Dramadriehoek? 

De Dramadriehoek is een begrip dat we kennen uit de Transactionele Analyse (TA). De Driehoek beschrijft de rollen die we (allemaal) onbewust aannemen, waarbij - door de manier waarop we daarmee omgaan - de uitkomst negatief is.

De originele Karpman dramadriehoek, zoals verschenen in Fairy tales and script drama analysis van Stephan Karpman.
De P (prosecutor) staat voor Aanklager, de R (rescuer) voor Redder, de V (victim) voor Slachtoffer (vrij naar bron van Wikipedia).

Deze driehoek zien we vrijwel altijd in onze communicatie (storingen). In de TA spreken we over communicatie (transacties) tussen mensen, maar op een diep en onbewust niveau. De Dramadriehoek wordt vaak toegepast vanuit persoonlijke en teamontwikkeling. Ik gebruik het vaak als onderdeel van een leerlijn met een team om bewuster het eigen gedrag te verkennen (zie onderaan).

Hoe kwam de directeur in de driehoek terecht?

Door (onbewust) in een van de rollen te stappen, waarbij hij verstrikt is geraakt in een onbewust psychologisch Spel. Dat Spel (met Hoofdletter S) is een term uit de TA. Er is sprake van psychologische Spellen als mensen verborgen bedoelingen hebben. In professionele (en persoonlijke) communicatie gaat het dan mis. Er ontstond g e d o e doordat de directeur met meerdere medewerkers in verschillende dramadriehoeken terecht kwam.

Hoe ontstaat het?

Eerst klaagde een medewerker bij hem over de inzet van een andere collega. Dat was de Aanklager rol. De directeur antwoordde door te zeggen dat hij er wat aan ging doen. Daarmee vervoegde hij zich in de Redder rol. Hij wilde de ontstane situatie (voor de klagende collega) 'redden', door in gesprek te gaan met die collega. De betreffende collega vond zich door het gesprek met directeur 'slecht bejegend'. Hij voelde zich Slachtoffer en de directeur was ineens de Aanklager.

Dit is een voorbeeld van een reeks van transacties waardoor Spel ontstaat. De drie rollen (Aanklager, Redder en Slachtoffer) zijn aanwezig en wisselen snel van gedaante. Het Slachtoffer liet het er niet bij zitten en beklaagde zich vervolgens bij de directeur over zijn handelswijze. Daardoor kwam de directeur in de Slachtoffer positie, want hij probeerde eigenlijk de situatie tussen die twee te redden. Etc., etc. Zo ontstaat gedoe, kost de communicatie veel energie en lost het niet op. Dit eindigt negatief, omdat iedereen zich in de Dramadriehoek bevind. De boosheid en het verwijt neemt toe. De scenario's die dan volgen zijn voor de betrokkenen erg vervelend en volgen (helaas) vaak een escalerend patroon, waarbij er meer zaken opborrelen die er niet direct mee te maken hebben. 

Loopt dit nu goed af?

Bij het groeien van het bewustzijn over het proces van de Dramadriehoek is er ook mogelijkheid om eruit te komen. Dit heet de Doorbraak met de 3DDriehoek, omdat de rollen veranderen in een andere dimensie. De Dienaar (voorheen de Redder) biedt support die dienend en constructief is over het proces, de Doordringer (was de Aanklager) dringt door, zodanig dat wat ter zake moet komen (zonder bijbedoeling) wordt geadresseerd en de Doorbreker (voorheen Slachtoffer) maakt anderen duidelijk wat als kwetsbaar wordt ervaren en kan daarmee het proces doorbreken.

Het gedoe nam af door de interactiepatronen die onbewust deze communicatie op gang had gebracht te bespreken. De directeur stelde het proces boven de inhoud en kon (met wat hulp) de Dramadriehoek ontrafelen. Door de medewerkers actief te betrekken, zijn eigen rol te benoemen in het Spel en duidelijke afspraken te maken kon het gedoe opgelost worden.

Geen oppervlakte gedoe

Bij teamontwikkeling gaat dit principe over verantwoordelijkheid nemen en thema's als schuld en schaamte. De 3DDriehoek gaat daarom echt dieper in op onze communicatie dan een oppervlakkige route. 3DMens leert mensen het ontrafelprincipe zelf te doen. Het patroon kun je zelf namelijk ontdekken.

Zelf leren?

Doe mee met Doorbreek de Dramadriehoek op 22 juni as. Je kan inschrijven tot en met 9 juni as. Klik HIER.

Schrijf samen in met een collega, vraag hier het deelnameformulier aan: info@3dmens.nl