vrijdag 31 januari 2014

Theory U in Coaching

Veel problemen in teams en organisaties blijven problemen, omdat er niet verder wordt gekeken dan de symptomen die er zijn. Ik schreef vorige week over de Eerste en de Tweede orde in coaching. De bijgaande tabel frist dat op.

Geen verandering

Recentelijk schreef ik mijn bevindingen in een rapport bij een organisatiebegeleidingstraject. Na een reeks interviews en enkele (team) sessies bleek dat de leiding nooit daadwerkelijke de pijnpunten wilde aanpakken. De trainingsbureau's die de revue de laatste jaren hadden gepasseerd waren met passie bezig geweest het bedrijf te 'trainen'. Het management bleef zelf buiten de materie. Feit na twee jaar: geen verandering. Waarom? In mijn opinie is er gewerkt aan de eerste orde problematiek. Er was geen collectief bewustzijn over wat er daadwerkelijk gedaan moest worden en de leiding onttrok zich van haar verantwoordelijkheid om gezamenlijk op te pakken. Natuurlijk waren er wel resultaten geboekt, maar het bleek al snel dat de meesten weer terug vielen in oud gedrag. Medewerkers die waren vertrokken waren vervangen en zelfs bij die nieuwe medewerkers was al snel 'oud' gedrag herkenbaar. Gelukkig stelde de directie zich kwetsbaar op en ging aan de slag...

Afdalen in de U

Mijn rapport was dan ook geen rapport, maar een diagnose. In mijn diagnose stelde ik veel vragen. Ik was vooral nieuwsgierig en zocht naar de mindset die overheerste in dat bedrijf. Die vragen waren bedoeld om de betrokkenen 'meer te laten zien'. Dat 'laten zien' is de eerste stap in de afdaling in de U. Daar zitten niet alleen gesprekken in, maar ook oefeningen om te laten merken hoe het werkt.

Coachen vanuit de Theory U vraagt om timing, geduld en aandacht voor wat er (nog) niet is. De Theory uitleggen gaat niet helpen, daarmee werk je namelijk alleen het oppervlakkige 'eerste orde' mechanisme in de hand. Coaching vanuit Theory U vraagt om diepgaand onderzoek en verkenning. Door diepgang meer kans op een duurzame (tweede orde) oplossing. Het vraagt om een open heart en open will. Hoe dat werkt en hoe je dat kunt gebruiken? Lees komende keren mee in dit blog.

Op 14 maart as geef ik een workshop in Makeblijde te Houten over dit thema met als titel 'Theory U in de praktijk. Doe je mee? Klik hier voor de info.

vrijdag 24 januari 2014

De Houthakker

Het bos was altijd belangrijk geweest voor de bewoners ernaast. Het bos bracht hun natuurlijke geschenken in de vorm van hout en vruchten. Veel belangrijker nog: schaduw tegen de zon, stilte en rust. In die stilte ook de ruimte om de wonderen van het eigen hart te horen.
 
Op een dag kwam er een houthakker langs. Hij liep fluitend met zijn bijl op zijn schouder door het bos. De mensen aan de rand van het bos waren vroeger bang voor hem geweest. Met zijn bijl hakte hij er schijnbaar willekeurig op los. Het leek of hij met een zinloze vernietiging van het bos bezig was. Er werd natuurlijk uitgebreid over hem gesproken. De houthakker moest weg. Hun veronderstelling was dat hij de natuur kapot maakte en zinloos hun woud ten gronde richtte.
 
De bewoners gingen te rade bij een oude man die een stuk verder wat afgelegen woonde. Hij kende het bos als geen ander. Hij zou het vast wel met hen eens zijn dat de houthakker verjaagd moest worden. De oude man keek verbaasd op. "Ik heb hem juist gevraagd langs te komen. Zien jullie dan niet dat het bos aan zichzelf ten gronde dreigt te gaan. Het bos vernietigen...? denken jullie dat? Hij doet niets anders dan dood hout weghakken. Hij maakt ruimte voor de bomen die dreigen te verstikken. Het enige wat hij doet is wegnemen wat de natuurlijke groei van het bos belemmerd. dankzij hem kan het bos groeien als nooit tevoren".
 
Wat vertwijfeld vertrokken de bewoners naar hun dorp terug. Al snel bleek dat de oude man gelijk had. Weelderig groeide het bos. Het bracht een rijke oogst van hout en vruchten. Veel belangrijker nog: het bracht schaduw tegen de zon, stilte en rust. En in die verstilling ook de ruimte om de wonderlijke verhalen van het eigen hart te horen.
 
Ooit afgevraagd waarom mijn visitekaartje de doorsnede van een boom is?


 
Verhaal geleend van De bestemming van het Systeem van Piet Weisfelt. blz 331. 

woensdag 22 januari 2014

Coaching in eerste of tweede orde?

Ga voor jezelf eens na:

Heb ik afgelopen week zaken voor anderen opgelost door een advies, suggestie of tip of heb ik ervoor gezorgd dat de ander het zelf kan oplossen?

Grote kans dat je het eerste hebt gedaan, namelijk de oplossing bedacht of gegeven voor de ander. De ander heeft mooi van je kunnen profiteren door het advies over te nemen. Zoals in m'n artikel Coachen of Adviseren van Oplossingen (zie hier) gemeld, is 80% geneigd om op te lossen.

"Ben jij ook coach?, wat adviseer jij dan?"

In het dagelijkse leven werkt dat ook zo en daar is niets op tegen. Het zorgt voor verbinding, een snelle toegang tot hulp en in vele gevallen het delen van ervaringen. De probleem inbrenger vraagt om hulp, om aandacht en creëert bewustzijn op wat er speelt. Echter het is geen coaching. Iedereen heeft de huidige trend wel gezien dat alles zowat coaching wordt genoemd.
Op een receptie zei iemand tegen me "ben je ook coach?, wat adviseer jij dan?" Vervolgens bleek hij een zichzelf benoemd coach te zijn en niet meer te doen dat allerlei ICT trainingen te geven. Ook recent: iemand die financieel planner is en zichzelf coach of budget coach noemde. Mwah nou niet echt coaching wat ze deed...


Eerste orde

Enfin, wat ik duidelijk wil maken is dat veel advies werk met alle goede bedoelingen van dien werken is op de eerste orde. Dat is vaak korte termijn, direct oplossings-gericht met tips en advies. Feitelijk help je (onbewust) mee om het probleem juist in stand te houden. Dit lijkt tegenstrijdig, want 't paradigma is: ik help toch door advies te geven...
Vanuit de Transactionele Analyse heet dit fenomeen Spelmatige Oplossing. Werken in de Eerste orde is eigenlijk werken aan het schijnprobleem.

Op TV heb je programma's waarbij mensen 'geholpen' worden met hun budgetproblemen. Hier zie je hoe het NIET moet om het echte probleem op te lossen. Ze zien slechts het schijnprobleem en proberen dat met tips en adviezen (voor de kijker boeiend) op te lossen. De realiteit is dat diezelfde mensen er een half jaar later nog erger eraan toe zijn.

Tweede orde

Werken in de tweede orde zet meer zoden aan de dijk. Morgen op dit blog een kort verhaaltje om dat te illustreren. Volgende week op dit blog meer over de Tweede orde.

Ondertussen...kijk eens naar je eigen patronen: eerste of tweede orde-gericht? Reactie?
Welkom op info@3dmens.nl


dinsdag 14 januari 2014

Coachen of Adviseren op Oplossingen

Heb jij gisteren gecoacht of geadviseerd?

Vorige week liet ik je al zien dat ruim 80 % van de cursisten in een coachtechnieken opleiding bij 3DMens lieten zien Oplossingsgericht te zijn.

Mooi zou je kunnen zeggen..., maar is dat wel mooi? Voor het leren van coachtechnieken moet je wel bewust zijn welk appel je coachee op je doet en welke strategie je (als vanouds) toepast. Voor de hand liggend inderdaad dat je dat doet vanuit Oplossingsgerichtheid. Mooi? Ja, omdat je actief probeert bij te dragen aan het (op korte termijn) oplossen van iemands probleem. Dat wordt ook van een manager/leidinggevende verwacht. Dat wordt ook gewaardeerd...

Geen coaching

Maar wat als je telkens in die rol terecht komt en denkt dat je effectief bent met het oplossen van andermans problemen? Of het vertellen van je eigen ervaringen en oplossingen?  Nee dat is namelijk geen coaching. Je bent in de valkuil van adviseur beland. Daarmee is er ook veel 'vervuiling' in de markt van coaching. Want veel zelfbenoemde coaches zijn vooral goed in dat advies. Advies geven en oplossingen aandragen is juist geen coaching, maar maakt deel uit van de competentie 'eigen ervaring'! Om dat 'probleem' te herkennen is de oefening probleem gericht of oplossing gericht ijzersterk.

Rode Loper

Het proces wat er ontstaat van oplossingen aandragen naar probleem verkennen is interessant, want dat gaat namelijk over de coach(leer)vraag van de cursist. Daarin komen (veel!) deelvragen naar boven. Voor coaching ligt immers geen Rode Loper klaar (zie mijn artikel HIER) en doen we veel onderzoek naar de eigen valkuilen! Dat is confronterend, maar wel helder. Werken in de 'tweede' orde heet dat. Daar werken vraagt wel om geduld en tijd. Kun je dat aan?

Eerste orde....tweede orde?

Wat maakt nu het verschil in de eerste orde of de tweede orde? Dat leg ik je de volgende keer uit! Stay tuned. Niets missen? Word of blijf VASTE LEZER. Nieuwe cursussen over dit onderwerp, kijk mee op : cursus kalender 2014. Inschrijvingen zijn inmiddels gestart.
   

woensdag 8 januari 2014

Probleemgericht of Oplossingsgericht

Welkom in het nieuwe jaar met eerste blogartikel.

Gelijk 'interactief':

12 mensen vormen 6 duo's. Van elk duo gaat er één de gang op. De mensen die in de zaal blijven kiezen een plek en plaatsen twee stoelen, één voor hun 'coach' en één voor henzelf. Ze brengen zo direct een 'probleem' - of lastige situatie - in voor de oefening als de 'coach' bij hen komt plaatsnemen.  
De 6 die op de gang staan krijgen deze instructie: "ga bij iemand zitten en wacht af wat er gebeurd. Ga het gesprek in/aan en na tien minuten stopt de oefening. Je rol is die van 'coach' alhoewel nog niemand weet wat dat inhoud.

Wat denk je dat er gebeurd?
Zijn de 'coaches' probleemgericht of oplossingsgericht?
Welk appèl doen de mensen in de zaal aan hun 'coaches'.
Wie gaat er 'werken' denk je? Wat zou je zelf doen?

Denk eerst eens aan jouw antwoorden voor je verder leest.


Deze oefening maakt deel uit van mijn 3DCoachtechnieken cursus. Ik heb deze oefening in meerdere vormen gedaan en behoorlijk wat cursisten gezien. De uitslag van de vragen zal je niet vreemd zijn....
 - Ruim 80% is oplossingsgericht
 - Het appèl dat wordt gedaan is 'help mij' of 'los het voor mij op' of 'wat zou jij doen'.
 - Wie er gaat werken? Dat is de 'coach' natuurlijk...

Verbaasd het antwoord je?
Deze oefening vormt een mooi startpunt om het 'coachproces' met andere ogen te gaan bezien. Er zijn hierna nog 15 tot 20 oefeningen nodig om managers, teamleiders, prille coaches te laten ervaren wat het betekent om daadwerkelijk 'beweging'te krijgen bij de coachee (vraagsteller).

Meer leren? Lees hier.

Vragen? Stuur naar info@3dmens.nl