Deel 2 van We hebben een ziek team

In Deel 1 lees je hoe dit begint. (klik hier voor de link)
Als teamcoach is het begin alles bepalend. Als 'contractor' moet je ook het 'verborgen contract' samen vinden.

De diagnose is daarom essentieel. De opdrachtgever wil een coach die hij vertrouwt. Vertrouwen is in beginsel niets iets vanzelfsprekends, als je niet bekend bent met degene die voor je zit. Toch kun je al veel 'lezen' uit wat zich voordoet bij die eerste kennismaking.

Rustig blijven

Mijn gesprekspartner benoemt het team (11 personen) als een ziek team, inclusief zichzelf. Het begon met een zin waar hij zich al op had voorbereid. Een ziek team, welke ziekte? Is dit grappig ofzo? Neemt hij 't serieus? De binnenkomende collega die even wat komt vragen en zich kennelijk niet bewust is van mijn aanwezigheid. Er valt al veel over te zeggen. Toch moet je als coach ook geduld hebben. 3 x is een patroon is essentieel.

Een 3DCoach is een systeemdenker, dit wil zeggen dat wat zich voordoet niet het hele plaatje is. Niet te snel oordelen en 'op de plaats rust'. Tijdens de diagnose al de gevoelige plek raken? Ik wil niet 'te hard gaan', het punt van vertrouwen is namelijk wel de basis en ik ben in deze fase wel gevoelig voor een 'verlies'. Ik blijf in contact en weeg alleen op basis van wat ik waarneem. Ik check de patronen en benoem die.

De paradox

Mijn contactpersoon in eindverantwoordelijk voor de afdeling. Achter de 11 personen zit nog veel meer personeel. Er staat veel op het spel. Het gaat om geld, om relaties, ambities, vertrouwen etc. Ons eerste contact geeft wel een basis voor de paradox 'grappig en serieus'. Ik leg hem dat voor en hij reageert bedachtzaam. Hij neemt mij wel gelijk serieus alhoewel ik het appel om grappig 'mee te spelen' ook waarneem. Ik vertel ook wat mijn onderstroom is, ik dien hem namelijk niet als ik ook niet mijn verborgen contract geef. Het appel letterlijk benoemen helpt. "ik vertrouw dit nog niet" flap ik eruit. Vertrouwen is een continue mechanisme, dan is het er wel, dan weer niet, het gaat heen en weer. Ik kan mij verbinden met hem, maar raak hem ook weer kwijt. Zijn bedachtzaamheid is terecht, hij kent mij ook nog niet en we hebben formeel nog niets geregeld. Er speelt veel en ik snap dat niet gelijk alles op tafel komt. Ik werk graag met 'het vliegwiel', dat snapt hij gelijk en geeft de opmaat voor de volgende fase in onze intake.

Team diagnose

Het zieke team heeft wel een heldere diagnose nodig, dus ik vraag of hij zelf de symptomen kan benoemen. Ik doe gelijk de check of  - als ik dit vraag aan de teamleden - ook een vergelijkbare uitkomst zou hebben. Hij heeft zich voorbereid en kan feilloos de symptomen benoemen.
Het zieke team heeft kennelijk al tijdje chronisch 'last'. Is het team 'chronisch ziek'?

We besluiten om de 'ziekteverwekkers' in 'gedragingen te vertalen. Dat zet 'm aan het werk en ik heb gelijk een profiel. Ik wil namelijk de intake 'verlengen' met het team om een systemische blik te kunnen vangen. Niets is belangrijker dan het echte proces en interacties te zien. Het gaat mij om de ordening die er altijd is en die veel meer duidelijk maakt over de boven en onderstroom.

Mijn gesprekspartner komt nog even terug op het 'cultuuraspect' (zoals even benoemd in deel 1) en zegt dat het 'best moeilijk zal worden met het hele team'...Ik ga nu even niet in op het woord 'moeilijk', maar besef me terdege dat het klopt. We maken een afspraak voor een teamintake.

Ik krijg het 'zieke team' straks echt te zien. Ik denk 'In welke arena beland ik? Kan ik erin en eruit? Mijn verborgen contract wordt voelbaar. Daarover de volgende keer in deel 3.

Dank voor het meelezen.
Norbert


Zelf ook mooie ervaringen in team coaching? Laat me ajb weten via info@3dmens.nl.

Teamcoach 3.0, start op 9 en 10 december as. Zet deze data vast in je agenda.

TEAM ANATOMIE, Psychotisch Team?

In mijn laatste artikel schreef ik dat het ontstaan van pathologie vaak het resultaat is van een (team)ontwikkeling waar iets devitaliseerd. Opvallend dat ik gelijk daarna vanuit verschillende hoeken vragen krijg over signalen waarbij teams niet vitaal (samen)werken.

Om een 3Diagnose te stellen is enige kennis van psychologie handig. De drie teams(organisaties) die ik je ga voorschotelen hebben overeenkomsten met gefrustreerde ontwikkelingen die je ook bij mensen tegenkomt. Het verschil is dat je bij individuen spreekt van persoonlijkheids structuren en bij teams of organisaties over een culturele structuur.

Herken jij deze culturele structuur?

Ik schreef in mijn vorige artikel over de directeur bij wie ik een intake deed. Op het moment dat ik me neerzetelde op de mij toegewezen stoel was me al veel duidelijk. Mijn gedachten wolkjes waren een grote stapelwolk. De ervaring die ik voelde was dreigend. (Was ik welkom? Kan ik hier wel een intake doen zo? etc.). Nog voor ik een eerste vraag of opmerking kon plaatsen kwam de secretaresse terug en zei wat kortaf "je hebt een half uur en dan komt je advocaat voor de voorbespreking". Hij reageerde "ok, we moeten opschieten..., want dàt gesprek is erg belangrijk...".
Zit ik daar met al mijn ervaring en kennis, wat nu?

Met wat je nu leest incl. mijn vorige blog...Wil jij hier werken...?

Psychotisch Team

Met wat kennis van psychologie kun je hier spreken van psychotische kenmerken. Wat je daarbij vooral op kan merken zijn gedragingen gebaseerd op angst, een groot onveiligheidsgevoel en een vorm van agressiviteit die niet direct fysiek is, maar wel in verbale zin effect heeft.

Teams met psychotische kenmerken hebben of een leiderschapsprobleem of juist een probleem doordat de macht ontbreekt. Wat je vooral ziet is gedrag dat is gebaseerd op irrationele opvattingen en niet efficiënt. In mijn voorbeeld vallen een aantal zaken op: weinig tijd, gebrek aan motivatie, geen welkom, geen eigenaarschap (op probleem) en de dreigende sfeer ('hij heeft misschien ook nog een rechtzaak want straks komt zijn advocaat...').

 

Veiligheid

Als Team Anatoom is mijn waarneming in elk geval voor mezelf een waarheid..., maar toch goed om dat eens te checken. Toen de secretaresse wegliep flapte ik mijn 'wolkje' eruit. Ik zei "er is wel wat aan de hand hier denk ik". "Hoezo?" was zijn dreigend klinkende reactie... Ik herhaalde zijn "Hoezo" op vragende toon en voegde toe "er vallen me gelijk een paar dingen op en vraag me af of het hier wel veilig is...".
Zijn antwoord zei me genoeg "nee het is hier ook niet veilig, dan moet je hier niet zijn".

Bij psychotische teams of organisaties zie je dat mensen vanuit hun veiligheidsbehoefte primair voor zichzelf kiezen. Er is dan ook niet direct een appèl om belangstelling voor anderen te hebben. Als er weinig of geen veiligheid wordt geboden, dan groeit de angst. Uit die angst komt agressie voort. Die agressiviteit is pure onmacht en maakt dat het handelen niet effectief is. Mensen in psychotische systemen hebben geen ruimte, alleen de ruimte in zichzelf.

Leider onbekwaam

De problemen in psychotische systemen zijn vaak groot. De kans is zelfs aanwezig dat het systeem ten gronde gaat. Teams of bedrijven die ten onder gaan hebben altijd een leiderschapskwestie ont-wikkel-d. Psychotische systemen kenmerken dan ook vaak een onbekwaam leider. De leider roept het hardst dat het probleem vooral in het team zit, maar ziet zijn of haar eigen rol daarin niet (meer). Het ergst is dat daardoor geen haalbare mogelijkheden meer worden gezien en het team ophoudt te bestaan.

Conflict in het team

Als je het patroon ontrafelt, dan zie je dat de leider (onbewust) kiest voor meer controle om de grip niet kwijt te raken. Er is een negatieve spiraal en de angst overheerst om de machtspositie niet te verliezen. Leiders zoeken dan hun heil in een paar medewerkers die trouw blijven. Die medewerkers worden daarvoor beloond en werken hard om de gezagspositie te beschermen. Anderen worden gestraft met negatieve feedback en slechte beoordelingen. Tussen de medewerkers ontstaan conflicten en de basis wordt gevoed door de angst. Zelfs beschaafde mensen gaan roddelen en nemen op zogenaamd correcte wijze hun collega's te grazen.

Herken jij patronen in jouw team? 

Wil je interventies om het tij te keren? Neem dan eens vrijblijvend contact met me op.