TEAM ANATOMIE, Psychotisch Team?

In mijn laatste artikel schreef ik dat het ontstaan van pathologie vaak het resultaat is van een (team)ontwikkeling waar iets devitaliseerd. Opvallend dat ik gelijk daarna vanuit verschillende hoeken vragen krijg over signalen waarbij teams niet vitaal (samen)werken.

Om een 3Diagnose te stellen is enige kennis van psychologie handig. De drie teams(organisaties) die ik je ga voorschotelen hebben overeenkomsten met gefrustreerde ontwikkelingen die je ook bij mensen tegenkomt. Het verschil is dat je bij individuen spreekt van persoonlijkheids structuren en bij teams of organisaties over een culturele structuur.

Herken jij deze culturele structuur?

Ik schreef in mijn vorige artikel over de directeur bij wie ik een intake deed. Op het moment dat ik me neerzetelde op de mij toegewezen stoel was me al veel duidelijk. Mijn gedachten wolkjes waren een grote stapelwolk. De ervaring die ik voelde was dreigend. (Was ik welkom? Kan ik hier wel een intake doen zo? etc.). Nog voor ik een eerste vraag of opmerking kon plaatsen kwam de secretaresse terug en zei wat kortaf "je hebt een half uur en dan komt je advocaat voor de voorbespreking". Hij reageerde "ok, we moeten opschieten..., want dàt gesprek is erg belangrijk...".
Zit ik daar met al mijn ervaring en kennis, wat nu?

Met wat je nu leest incl. mijn vorige blog...Wil jij hier werken...?

Psychotisch Team

Met wat kennis van psychologie kun je hier spreken van psychotische kenmerken. Wat je daarbij vooral op kan merken zijn gedragingen gebaseerd op angst, een groot onveiligheidsgevoel en een vorm van agressiviteit die niet direct fysiek is, maar wel in verbale zin effect heeft.

Teams met psychotische kenmerken hebben of een leiderschapsprobleem of juist een probleem doordat de macht ontbreekt. Wat je vooral ziet is gedrag dat is gebaseerd op irrationele opvattingen en niet efficiënt. In mijn voorbeeld vallen een aantal zaken op: weinig tijd, gebrek aan motivatie, geen welkom, geen eigenaarschap (op probleem) en de dreigende sfeer ('hij heeft misschien ook nog een rechtzaak want straks komt zijn advocaat...').

 

Veiligheid

Als Team Anatoom is mijn waarneming in elk geval voor mezelf een waarheid..., maar toch goed om dat eens te checken. Toen de secretaresse wegliep flapte ik mijn 'wolkje' eruit. Ik zei "er is wel wat aan de hand hier denk ik". "Hoezo?" was zijn dreigend klinkende reactie... Ik herhaalde zijn "Hoezo" op vragende toon en voegde toe "er vallen me gelijk een paar dingen op en vraag me af of het hier wel veilig is...".
Zijn antwoord zei me genoeg "nee het is hier ook niet veilig, dan moet je hier niet zijn".

Bij psychotische teams of organisaties zie je dat mensen vanuit hun veiligheidsbehoefte primair voor zichzelf kiezen. Er is dan ook niet direct een appèl om belangstelling voor anderen te hebben. Als er weinig of geen veiligheid wordt geboden, dan groeit de angst. Uit die angst komt agressie voort. Die agressiviteit is pure onmacht en maakt dat het handelen niet effectief is. Mensen in psychotische systemen hebben geen ruimte, alleen de ruimte in zichzelf.

Leider onbekwaam

De problemen in psychotische systemen zijn vaak groot. De kans is zelfs aanwezig dat het systeem ten gronde gaat. Teams of bedrijven die ten onder gaan hebben altijd een leiderschapskwestie ont-wikkel-d. Psychotische systemen kenmerken dan ook vaak een onbekwaam leider. De leider roept het hardst dat het probleem vooral in het team zit, maar ziet zijn of haar eigen rol daarin niet (meer). Het ergst is dat daardoor geen haalbare mogelijkheden meer worden gezien en het team ophoudt te bestaan.

Conflict in het team

Als je het patroon ontrafelt, dan zie je dat de leider (onbewust) kiest voor meer controle om de grip niet kwijt te raken. Er is een negatieve spiraal en de angst overheerst om de machtspositie niet te verliezen. Leiders zoeken dan hun heil in een paar medewerkers die trouw blijven. Die medewerkers worden daarvoor beloond en werken hard om de gezagspositie te beschermen. Anderen worden gestraft met negatieve feedback en slechte beoordelingen. Tussen de medewerkers ontstaan conflicten en de basis wordt gevoed door de angst. Zelfs beschaafde mensen gaan roddelen en nemen op zogenaamd correcte wijze hun collega's te grazen.

Herken jij patronen in jouw team? 

Wil je interventies om het tij te keren? Neem dan eens vrijblijvend contact met me op.